प्रासंगिक

Showing posts with label प्रासंगिक. Show all posts

Kilimanjaro Summit

Posted by Alka Vibhas | Labels: Kilimanjaro, Summit Climb, Travel, Trekking, अनुभव, गिर्यारोहण, पर्वतारोहण, प्रवास, प्रासंगिक, सहजच

रात्र गुरुपौर्णिमेची होती.
रात्र तेजस्वी चंद्राची होती,
दुर्बिणीतून खास निरिक्षण करावे अशा खग्रास चंद्रग्रहणाचीही होती....
रात्र समुद्रसपाटीपासून पंधरा हजार फुटांवरील आमच्या बेस कॅम्पवरून, नुसत्या डोळ्यांना स्पष्ट दिसणार्‍या लखलखीत आकाशगंगेची होती,
रात्र सुंदर होती......

रात्र वैर्‍याची नव्हतीच मुळी....
पण प्रचंड थंडीची होती. तापमापकातील अती वेगाने खाली घसणार्‍या पार्‍याच्या पातळीची होती.
हातापायांची बोटं गोठवणार्‍या बोचर्‍या वार्‍याची होती.
इतक्या उंचीवर असल्यामुळे हवेतल्या आणि त्यामुळे आमच्या रक्तात कमी झालेल्या प्राणवायूची होती.
पुढील १० तास शांतपणे, दृढतेने वर वर चढत जाण्याची तर होतीच होती....
रात्र summit climb ची होती......

रात्र उत्‍सुकतेची होती.
सखोल आणि जय्यत तयारीची होती..
मोजून ४ दिवसांपूर्वीच भेटलेल्या १५ जणांनी, एकमेकांना सांभाळत, सावरत, एकसंघ वागण्याची होती.

आम्ही आमच्या टोळीचं नाव 'Kili Ninjas' असं अगदी नुकतंच,
म्हणजे कालच्या सरावाच्यावेळी ठेवलं होतं. यातला 'Ninja' हा शब्द आमच्यातील लढाऊ वृत्तीशी, कृतनिश्चयी असण्याशी निगडीत असावा.

बडबडी, बिनधास्त, मलेशीयाची जॅकी, जपानची चिझा, पंजाबची रुपिंदर, काश्मिरचा अजय आणि त्याची २६ वर्षांची मुलगी अहिल्या आणि १६ वर्षांचा मुलगा अहान, मलेशीन असून तामिळ ब्राह्मण भारतीयाशी लग्न करून दोन मुलांची आई असलेली कॅरी, उत्तर भारतीय अरूण - या सगळ्यांचं वास्तव्य सिंगापूरला.... ते सगळे तिथून आलेले.
मी आणि आशय दुबईहून. जस्टीन अमेरिकेहून. केरळची मीरा सध्या इंडोनेशियात वास्तव्य असल्याने कौला लंपूरहून. डॉ. संजीव दिल्लीहून आले होते तर प्रेरणा आणि जयेश मुंबईहून.

अशा सगळ्यांची ही मोट,
पण एकाच उद्देशाने एकत्र आल्याने लवकरच बांधली गेली.
त्यात कालच्या सरावाच्या वेळी आम्हाला सगळ्यांना सांगण्यात आलेलं- एका ओळीत, लागून लागून चालावे. पुढच्या माणसाच्या पावलांकडे लक्ष द्यावे. डावा पाय - उजवा पाय हा ठेका सगळ्या ग्रुपचा सारखा असावा. आधी ट्रेकिंग पोल पुढे टेकवावा आणि मग पाय उचलावा, वगैरे सगळं तर होतंच..
..... आणि बरंच काही होतं.

चार दिवसात केलेली साडेदहा हजार फुटांची चढण होती...
त्यासाठी रोज केलेली दहा तासांची तंगडतोड होती..
एकमेकांबरोबर वाटून खालेला चॉकलेट, बदाम, खाखरा सारखा खाऊ होता.
एव्हाना tree-line, shrub-line मागे पडलेली होती. त्यांचा आडोसा होता तोपर्यंत ठीक होतं. पण आता फक्त वर एक आभाळ आणि खाली धरती, एवढंच काय ते उरलेलं. मग कोणी एकीने ओरडून सांगितलेलं "all guys look on the other side. we girls need a loo break." हेही होतं.

'किबो हट' बेस कॅम्‍पला दुपारी १ वाजता पोचलो असू. पाच तास चालणं आधीच झालं होतं. जेवण झाल्यावर आम्हाला आमच्या तंबूत विश्रांतीसाठी, तसंच रात्रीच्या तयारीसाठी पाठवण्यात आलं.
सगळे summit climbs रात्रीच सुरू होतात. आमचा मुहूर्त मध्यरात्री १२.३० चा, असा आदेश होता. 'रात्रीचं' जेवण 'संध्याकाळी' सहा वाजता मिळणार होतं. जेवण झालं की रात्रीची तयारी म्हणून अंगावर सगळे कपड्यांचे थर घालायचे आणि sleeping bag मध्ये चक्क झोपायचं ते साडे बाराचं बोलावणं येईपर्यंत.

(sleeping bag -३०°C तापमानासाठी योग्य असली तरी एवढ्याशा त्या तंबूतल्या सुळसुळीत तीच्यात झोपणं, खरं तर झोपण्याचा प्रयत्‍न करणं, तंबूतून आत बाहेर करणे.. याचं वर्णन हा एका वेगळ्या स्वतंत्र blog चा विषय असू शकतो.)

रात्रीची तयारी म्हणजे काय? हे नीट समजाऊन घेऊ. अशासाठी की या सगळ्यानंतर काही खाणं किंवा फोटो काढणं यातली निर्थकता लक्षात येईल-
• तळपाय - blister proof socks एकावर एक. सर्वात शेवटी woolen जाड, असे तीन थर
• पाय - base layer, fleece pants, trekking pants, shell pants
• धड - base layer, t-shirt, fleece jacket, light down jacket, shell jacket
• डोकं - bandana, woolen cap, hood of down or shell jacket
• तळहात - liner gloves, fleece gloves, shell gloves
• 2 trekking poles
• headlamp
• backpack मध्ये water bladder, energy bars.. बर्फावर चालण्यासाठी घालावयाचे, शूजवर लावायचे cleats..
अशी सगळी तयारी पूर्ण झाली.

"OK guys.. time to move" अशी साडे बारा वाजता हाळी आली आणि Kilimanjaro नावाच्या महाकाय पर्वताच्या शेवटच्या चढणीची सुरुवात झाली. हा सगळा चढ थेट, अंगावर येणारा आहे. सर्वाधिक काळ तो जमिनीशी ३० अंशाचा कोन करतो तर काही भागात तो ४५ अंशांपर्यंत जातो. असा चड चढण्याचं एक तंत्र असतं. टान्झानियाच्या स्वाहिली भाषेत त्याला 'पोले पोले' असं म्हणतात. आपण त्याला हळू-हळू किंवा पाऊल-पाऊल म्हणू शकतो. म्हणजे आपल्या स्वत:च्या पाउलाच्या लांबी इतक्याच अंतराची प्रत्येक स्‍टेप घ्यायची. असं करण्याने श्वास कधीही तोकडा पडत नाही. शांत, सावकाश पण ठाम असं चढायचं.
जोजेफ- आमचा सिस्‍टम गाईड पेस सेटर होता. सगळे त्याच्या मागे.

Kilimanjaro हा ज्वालामुखी पर्वत आहे. वर चढत त्याच्या मुखाशी पोचलं की पहिल्यांदा लागतो तो Gilman's point. इथपर्यंत पोचलं की तुम्ही Kilimajaro पर्वत चढला असं म्हणू शकता. त्या अर्थाचं प्रमाणपत्रं तुम्हाला मिळू शकतं. मग त्या crater च्या कडेकडेने चालायला लागलो की या पर्वताच्या सर्वाधिक उंचीच्या दिशेने जाऊ लागतो. इथे बर्फावर चालण्यासाठी cleats घालावे लागले. नंतर येतो तो Stella point. सगळ्यात उंचावर Uhuru peak. तिथे पोचायला सकाळचे १० वाजले. Gilman's point ते Uhuru peak हा प्रवास दोन तासांचा आहे. एव्हाना एकमेकांमधील अंतर प्रत्येकाच्या दमणूकीच्या प्रमाणात वाढत गेलेलं. पण १५ पैकी १४ जण थोडं पुढे-मागे का होईना Uhuru peak पोचलो. एक मात्र Gilman's point हून परत गेली.

Uhuru peak ला एक गंमत झाली. Kilimanjaro च्या इतिहासात घडली नसेल अशी गोष्ट घडली. रुपिंदरने माझ्याकडे तिची बॅकपॅक देत त्यातून लिपस्टिक काढली. एक छोटासा आरसा काढून त्यात डोकावत रीतसर ओठांवर लावली. डोक्यावरचा सगळा uniteresting पसारा काढून टाकला. एक छानशी हॅट घातली. एक रंगबेरंगी ओढणीही गळ्याभोवती घेतली. मग सुंदर pose देत स्वत:चे फोटो काढून घेतले.
खरं तर तिला bikini घालायची होती किंवा साडी नेसायची होती. तिचा हा बेत आम्ही आदल्या दिवशीच हाणून पाडला होता. -२० अंश तापमानात असलं काही आत्मघातकी ठरू शकलं असतं. पण या काही गोष्टी ती घेऊन आलीच.
व्यवसायाने wardrobe stylist असलेल्या रुपिंदरने हाही अनुभव खूप 'स्टाईल’ मध्ये घेतला.

Uhuru peak ची समुद्रसपाटीपासूनची उंची १९,३४१ फूट आहे. इतक्या उंचीवर हवेतील प्राणवायूचे प्रमाण कमी असते. त्याची आपल्या शरीराला सवय नसते. म्हणून इथे १५ मिनिटांपेक्षा अधिक कुणीच थांबू नये.
पण प्रत्येकाच्या येण्याच्या वेगवेगळ्या वेळा आणि मग फोटो यात आमची तब्बल ४५ मिनिटे गेली. ही अर्थातच मोठी चूक होती. त्यामुळे आमच्यापैकी चार-पाच जणांना altitude sickness चा त्रास झाला. एकाला तर oxygen देत खाली आणावे लागले.

डोंगर चढणे अवघड पण उतरणे सोपे.. अशी जर कुणाची समजूत तर ते बरोबर नाही. हे खरं की उतरण्यास वेळ कमी लागतो. पण loose, मुरमाड, तीव्र उतार असलेल्या जमिनीवरून उतरतानाची कसरत फार अवघड. दोन्ही ट्रेकिंग पोल्सचा आधार घेउनही उतरण्याच्या वेगावर आणि घसरण्यावर फार काही ताबा ठेवता आला नाही. बरेच वेळा आपटी खालली. सुरुवातीला 'किती वेळा' ते मोजायचा प्रयत्‍न केला. पण मग संख्या इतकी वाढली की मोजण्यात फारसा अर्थ उरला नाही. त्यात तासभर झालेली बर्फवृष्टी. अगदी मनापासून सांगायचं झालं तर ते पडणं आणि तो बर्फ हा माझ्यासाठी या ट्रेकचा high point होता.

बेस कॅम्पला परतायला दुपारचे दोन वाजले.. तिथे जेवण.
तिथली साडेपंधरा हजार फुटांची पातळी देखील राहण्यास योग्य नसल्याने पुढील पाच तासात बारा हजार फुटांवर उतरून रात्रीचा मुक्काम तिथे.

Kilimanjaro पर्वत चढण्याचा प्रयत्‍न करण्यार्‍यांपैकी फक्त ३५% Uhuru peak पर्यंत पोचतात, हे पाहिलं तर आम्ही आमचं Kili Ninjas हे नाव सिद्ध केलं, असं म्हणता येईल.

अशी ही summit climb च्या रात्रीची,
किंवा रात्रीची आणि नंतरच्या दिवसाची,
नव्हे एका रात्रीपासून दुसर्‍या रात्रीपर्यंतची कहाणी....

सुफळ आणि संपूर्ण.

Read User's Comments0

Territorial war

Posted by Alka Vibhas | Labels: Marathi, अनुभव, गप्पा, प्रासंगिक, मराठी, ललित, सहजच

पुण्यातलं आमचं घर नदीच्याकाठी आहे.
नदी, पलीकडचा घाट.. अगदी थेट ‘पैल घंटा घुमे राउळी’ सारखा.. छान मोकळी जागा.... आणि त्यामुळे भरपूर पक्षी.
पाच वर्षांपूर्वी तिथे राहायला गेल्यावरच्या पहिल्या पावसाळ्यात खिडकीच्या गजांवर ओले पक्षी येऊन बसले आणि मी घरातल्या प्रत्येकाला बोलावून बालकवी वर्णन करतात ते ‘फडफड करुनी भिजले अपुले पंख पांखरें सांवरिती’ कसं असतं, ते उत्फुल्ल मनाने दाखवलं.

पण थोड्याच दिवसात त्या गजांवर गळलेली पिसं, त्या पक्ष्यांची शी, शू, वळचणीला घरटी, ती बांधण्यासाठी त्यांनी शोधून शोधून आणलेल्या काड्या, जुन्या वायरींचे तुकडे.. मग पिलांची अंडी, त्यातून पिल्लं बाहेर पडताना सुटलेला वास, अंड्याची टरफलं…. असं सुरू झालं आणि माझ्या पक्षीप्रेमाचा पार धुव्वा उडाला.
ती ‘बगळ्यांची माळ’ अंबरातच उडत आहे आणि ते ‘द्विजगण अवघे वृक्षीं’च आहेत, तोपर्यंतच ठीक. आता पारव्याचं घुमणं माझ्या छातीत एक वेगळीच धडधड वाढवतं.. आल्या का या कबुतरीणबाई बाळंतपणाला !!
उलटपक्षी माझं असं स्पष्ट मत झालं आहे- कुठल्याही कवीला, एका कबुतरणीचं एक जरी बाळंतपण निस्तरायची वेळ आली तर ते ‘कबूतर जा जा..’ फार वेगळ्या अर्थाने म्हणतील.

गेल्या माझ्या मुक्कमात मी एका कबुतरीणबाईंशी full on.. territorial war लढले.. त्याची ही कहाणी.

तिची territory कुठली? याचं किंचित वर्णन करायला लागेल. एका गच्चीला POPचं छत घालून त्याखाली एक छानसं जेवणाचं टेबल ठेवलं आहे. POP वर पाणी पडू नये म्हणून त्यावर जाड प्लॅस्टीकचं शीट आहे. POPचं छत आणि plastic-sheet, यात साधारण पाच इंचाची जागा आहे आणि नेमक्या याच जागेत एका कपोत युग्माने गेले दोन-तीन वर्षे मुक्काम ठोकलेला.

आम्ही या घरी काही कायमचे राहात नाही. वर्षाकाठी जेव्हा केव्हा मी इथे येते, तेव्हा बराच वेळ त्यांना आवर घालणं, हा एक मोठा उद्योग असतो. महिनाभरात परत गेले की पुन्हा त्यांचंच राज्य. पण इतक्या कमी उंचीच्या जागेतील त्यांच्या उच्छादाने काही इतर प्रश्‍न निर्माण झाले आणि यावेळेस त्यांना विस्थापित करणे, हा मुद्दा ऐरणीवर आणावा लागला.

एकदा वरती चढून तिथे काय परिस्थिती आहे ते पहावं तरी, म्हणून एक शिडी घेतली. त्यावर चढले. मग एक पाय शिडीवर, एक जवळच्या गजांवर, एका हाताने ड्रेनेजचा पाईप पकडून... असं सगळं करत जेमेतेम नजर पोचेल इतकी उंची गाठली. पाहते तर काय.. चांगली मोठ्ठी झालेली दोन पिल्लं माझ्यापासून आठ इंचांवर. त्यांच्या डोळ्यातले भाव पाहून मी ‘क्राइम पेट्रोल’ मधली मुलं पळवून नेणारी बाई आहे की काय, असं वाटलं. ते मला घाबरले- तितकंच मी त्यांना घाबरून खाली उतरले. आता ती उडून जाईपर्यंत थांबणं आलं.. तीन-चार दिवसांनी ती उडून गेली.
चला.... हीच ती वेळ, हाच तो क्षण.......

आमची कामवाली बाई रेखा म्हणाली, कबूतरं काळ्या रंगाला घाबरतात. तू तिथं एक काळं कापड बांध. मग एक जुनी काळी साडी शोधली.. तिचे तीन चार तुकडे केले.. वेगेवेगळ्या उंचीच्या काठ्यांना ते बांधले आणि निषेधाचं, बंडांचं पहिलं काळं निशाण रोवलं.

माझं असं म्हणणं होतं... प्लॅस्टीक शीटवरचं सगळं आभाळ तिचं- कबुतरणीचं..... आणि पीओपी छताखालचं घर माझं...
मधली पाच इंचांची जागा no man’s land तर होतीच, तशीच ती no bird’s land ही असायला हवी. पण कबुतरीणबाईंना ते साफ अमान्य होतं. ’कसेल त्याची जमीन, राहिल त्याचं घर’ हा कुळ-कायदा माझ्यापुढे फडकवत, तिथं दोन वर्षे मुक्काम असल्याचा हक्क सांगितला. मी रोवलेल्या निषेधाच्या निषाणांची पायमल्ली केली. आपल्या पंखांनी सगळे झेंडे उधळले व जागेवरचा ताबा सोडायला स्पष्ट नकार दिला.

पुढील घरगुती उपाय म्हणून तिथे डांबराच्या गोळ्या टाकल्या, हीट मारलं, जे म्हणून काही उग्र वासाचं सापडलं त्यांचा वर चढून मारा केला. पण छे ! ह्या बयेचं माझ्या डोक्यावर नाचणं, शब्दश: आणि लाक्षणिक, दोन्ही अर्थाने थांबेचना मेलं. तिच्या पावलांचा आवाज ऐकला रे ऐकला की मी हाताशी ठेवलेली काठी घेऊन पळायचं आणि खालून टकटक करून तिला हाकलायचं..
पण कृतनिश्वयी सौ. कबूतर, श्रीमद्‌ भगवद्‌ गीतेच्या ३र्‍या अध्यायाची- कर्मयोगाची- जन्मल्यापासून रोज पारायणे करत असल्यासारख्या ध्येय आणि कर्म दोन्ही सोडायला तयार नव्हत्या.
नानाच्या (पाटेकर) मते ‘एक मच्छर...’ तुमची वाट लावतो इथे तर हे एक अख्खं कबूतर होतं.

हे काही खरं नाही. आता आपण Google नावाच्या Oracle कडे हा प्रश्‍न घेऊन जावा. त्याच्याकडे सर्व उत्तरं असतात..
त्याने दोन उपाय सुचवले. एक म्हणजे फळीला खिळे ठोकायचे आणि ती उलटी करून कबूतरं बसतात त्या ठिकाणी ठेवायची. छे छे !! हे असलं अघोरी काम होणं नाय... दुसरं म्हणजे CDs उलट्या ठेवायच्या. चमकणारा भाग वरच्या दिशेने. त्यात कबुतरांना त्यांचं प्रतिबिंब पडलेलं दिसलं की ते घाबरतात... इति गूगल.

भराभरा घरात सापडलेल्या जुन्या CDs घेतल्या. त्यांची वेगवेगळे कोन करून रचना केली. त्या पडू नये म्हणून फेविकॉलचा ठिपका देऊन चिकटवल्या. वरची वळचणीची जागा आणि त्या भोवतीची भाग, महाराणी पद्मिनीच्या आरसे महालाला लाजवेल असा करून मी आणि रेखा वाट पाहू लागलो. एक दिवस शांतता. दुसर्‍या दिवशी सकाळपासून ही शंभी महाराणीच्याच तोर्‍यात त्या विवक्षित जागेत प्रवेश करती झाली.

मग मात्र मी अमेरिकेचे राष्ट्राअध्यक्ष महामहीम श्री. ट्रंप यांच्याकडून प्रेरणा घेतली. एका POPचं काम करणार्‍या माणसाला बोलावलं. त्याने काही तास काम करून एक भिंत बांधून अनधिकृत घुसखोरीचा मार्ग कायमचा बंद केला.
कबुतरीणबाईंनी दोन दिवस माझ्याकडे खूप रागाने बघितलं. मान गरागरा फिरवली. वेगवेगळे भीतीदायक आवाज काढले.. त्या भिंतीवर चार-पाच धडकाही देऊन पाहिल्या.
एकीकडे मी मात्र दुबईला परतण्याच्या तयारीला लागले.

विमानतळाकडे निघताना शेवटचं, सगळं नीट बंद केलंय नं, असं तपासत फिरत होते तो काय.. दुसर्‍या गच्चीतल्या inverter वर बसून ही गंगी शांतपणे सर्वेक्षण करत होती.

टॅक्सीत बसल्याबसल्या कबुतरीणबाईंऐवजी मीच श्री. ट्रंप यांना tweet केलं.... "भिंत बांधून अनधिकृत घुसखोरी थांबवता येत नाही. पुरावा आहे."
... आणि पुढच्यावेळचं theatre of war काय असेल याचा विचार करू लागले.

Read User's Comments1

कान तुटका

Posted by Alka Vibhas | Labels: Marathi, अनुभव, गप्पा, प्रासंगिक, मराठी, ललित, सहजच

तसे घरात पाणी पिण्यासाठी काचेचे अनेक ग्लास होते. एकसारखे, संचातले. पण त्यामुळे फार गोंधळ उडायचा. कुणाचा कुठला? हा प्रश्न सतत चर्चेत राहायचा. त्यावर एक साधा-सरळ उपाय म्हणजे ग्लास विसळून ठेवणे. त्याने एका नवीन वादाला तोंड फुटायचे. विसळण्याची जबाबदारी कुणाची? खरं तर पाणी पिऊन झाल्यावर प्रत्येकाने विसळून ठेवायला हवा, पण..... तसे झाले नसेल तर ? ..... confusion, अविश्वास....

साधारण चार साडेचार वर्षांपूर्वी यावर मी एक उपाय सुचवला. घरातील प्रत्येकाने आपल्या व्यक्तीमत्त्वाला साजेसे असे दर डोई तीन mugs आणायचे. त्यांचा वापर पाणी-चहा-कॉफी अशा सामान्य, दैनंदिन आणि वैयक्तिक पेयपानासाठी करायचा. अर्थातच त्यांच्या स्वच्छतेची जबाबदारी ज्याच्या-त्याच्या डोक्यावर.
तसे मी जाऊन सगळ्यांसाठी विकत आणू शकले असते... "ह्या रंगाचे हे तुझे तीन", वगैरे. पण आपल्या 'व्यक्तिमत्त्वाला साजेसे' असा एक catch टाकून 'mugs' हा प्रश्न मी अस्मितेचा आणि तत्त्वाचा केला आणि गुपचूप त्या जबाबदारीतून सुटका मिळवली.

नवर्‍याने एका दिवसात एकसारखे आणि संपूर्णत: काळ्या रंगाचे mugs आणले आणि 'Black is beautiful, simple.' असं म्हणत फार मूलभूत निवड केल्याचा आव आणला.
लेकाने बाजारात mugs या प्रकारात जितके म्हणून चित्र-विचित्र रंग-आकार शोधता येतील तेवढे शोधले, त्यासाठी तब्बल तीन आठवडे घेतले आणि तीन भन्नाट mugs माझ्यासमोर आणून ठेवले.
मी मात्र फार विचार केला नाही. कारण 'व्यक्तीमत्व' वगैरे gimmick, हे निव्वळ माझ्या कमी काम करण्याच्या सोयीचे, म्हणून होते. मध्यम मार्ग स्वीकारत त्या दोघांच्याही निवडकक्षेत नसतील असे, पण जरा बरे वाटणारे, जवळच्याच सुपर मार्केटमधून उचलले.

आणल्याच्या तीसर्‍याच दिवशी माझ्या एका mugला छोटासा अपघात झाला आणि त्याचा कान तुटला. "टाकून दे ग, कशाला ठेवतेस ?" दोघांचं टुमणं. इतक्या लगेच, केवळ कान तुटला म्हणून, त्याला कचर्‍याची टोपली दाखवणे मला संपूर्णत: अमान्य होते. कारण बाकी त्यावर ओरखडासुद्धा नव्हता.

जशी मी त्याला वापरत राहिले तसे त्याचे 'कान तुटका' हे संबोधन प्रचलित होत गेले. मी ते फारसे मनावर घेतले नाही, त्याने घेण्याचा प्रश्नच नव्हता.
असे काही महिने गेले. मग वाटले, त्याच्या तुटक्या कानाचे कंगोरे फारच बेढब दिसतात. मग एक छानशी कानस आणली. stone grinding करतात तसे पाणी वापरून, कानसने घासतघासत ते कंगोरे नाहीसे केले.
या घटनेला चारहून अधिक वर्षे झाली. त्याच्याबरोबर आणलेल्या आठ जणांनी एकेक करून आमची साथ सोडली. 'कान तुटका' मात्र आहे तस्साच आहे.

दरम्यान 'तुटका कान' हे त्याचे व्यंग न राहता ती त्याची identity झाली आहे.

Read User's Comments4

’पेट’ स्‍नो

Posted by Alka Vibhas | Labels: Marathi, अनुभव, गप्पा, प्रासंगिक, मराठी, ललित, वैचारीक, सहजच

समोरच्या फ्लॅटमध्ये जेमिमा राहते. गेली काही दिवस ती, तिच्या गावी इंग्लंडला सुट्टीसाठी गेली होती. त्यामुळे तिचा अडीच वर्षांचा मुलगा जेम्स आणि त्याने पाळलेली कुत्र्याची दोन पिल्लं, यांचा दंगा नव्हता आणि ती शांतता आम्हाला आवडत नव्हती.
काल रात्रीपासून परत कल्ला सुरू झालेला. आली असावी. तिच्याशी थोडं बोलावं म्हणून दार उघडलं.

"कशी गेली सुट्टी ?"
"मस्त. छान बर्फ होता ह्यावेळेस. आणि जेम्सने पहिल्यांदाच बर्फ बघितला."
"मग ? आवडला का त्याला.. white winter ?"
"खूपच. पण त्यामुळे आमच्यावर एक प्रसंग ओढवलेला.
जेम्सला नं बर्फ ...... 'pet' म्हणून पाळायचा होता."

"अरे बापरे! तू कसं सांगितलंस त्याला.... हे शक्य नाही म्हणून."

"नाही नाही. मी तसं का करू?
उलट तो आणि मी, आम्ही दोघं रोज बाहेर जायचो. थोडा बर्फ गोळा करून आणायचो आणि घरात वेगवेगळ्या जागी ठेवायचो."

माझी उत्सुकता शिगेला.
"कधी त्याच्यासाठी एखादी बास्केट तयार करून तिच्यात किंवा टॉवेलची गादी करून त्यावर....
पण कुठेही ठेवलं तरी बर्फच तो, वितळून जायचा.
मग जेम्सला कळलं. बर्फाला घरात आणलं की त्याला खूप रडू येतं.
इतकं.. की तो संपून जातो.
सात-आठ दिवसांनी हा प्रकार बंद झाला.

आता जेम्सला स्वत:ला कधीही रडू आलं की एक-दोन मिनिटातच सावरतो आणि म्हणतो,
I won't cry so much. Otherwise, I will be over too."

Read User's Comments7

The caucus race

Posted by Alka Vibhas | Labels: Dubai Women's Run, Long distance running, प्रासंगिक, ललित, सहजच, स्वगत

कालच्या Dubai Women's Run ( ‪#‎DHWomensRun‬ ) मध्ये ६२.०५ मिनिटांत १० किलोमीटर्स पळाले. छान वाटलं.
ते नखशिखांत घामात निथळणं.... that sudden rush of energy....
हे ते 'किक' की काय म्हणतात नं.. तसं असतं.

पण गेल्या वेळेपेक्षा तब्बल साडेपाच मिनिटं जास्त लागली. लागू देत.
तो दिवस वेगळा होता. आजचा वेगळा.
अंतिम रेषा पार केली आणि स्वत:लाच सांगून टाकलं... येस्स, मी जिंकले !!
कारण व्यक्तीश: हे माझ्यासाठी हे लांब पल्ल्याचं पळणं, रोजचा दिवस आणि आयुष्यच एकंदरीत, 'कॉकस रेस' सारखं आहे.

पण हा दृष्टिकोन माझा नाही. लेकाने पहिलीत असताना त्याच्याही नकळत शिकवलेला.
शाळेतून घरी आल्यावर त्याने सांगितलं, "उद्या पळण्याची शर्यत आहे."
त्या वयातही पुस्तकांतच नितांत रमणारं माझं हे लेकरू फार काही पळेल अशी अपेक्षा नव्हती. तरी उगीच उत्सुकता म्हणून दुसर्‍या दिवशी विचारलं तर म्हणाला, "मी पहिला आलो."
"कसं शक्य आहे आशय? तुला कोणी सांगितलं?"
"असं कोणी कोणाला सांगत नाही. ॲलिसच्या गोष्टीत नाही का ती 'कॉकस रेस' सगळेच जिंकतात.. तसं आपणच ठरवायचं असतं."

The caucus race.
Alice's Adventures in Wonderland ह्या पुस्तकात Lewis Carroll यांनी एका छोटेखानी परिच्छेदात वर्णन केलेली.

वरवर लहान मुलांसाठी वाटणार्‍या या पुस्तकात, तशा nonsensical वाटणार्‍या अनेक घटना satire पद्धतीने मोठ्यांसाठी एवढं काही सांगून जातात.
ॲलिसच्या अश्रूंच्या तलावात तिच्यासकट अनेक प्राणी बुडून ओले झालेत. कोरडे होण्यासाठी डोडो सगळ्यांना पळण्याची शर्यत सुचवतो. ह्या शर्यतीला जशी सुरुवात नाही तसा शेवटही नाही. ती एका वर्तुळात होते... म्हणजे सगळे एका गोलात फिरतात.. कोणी मधूनच सामील होतं तर कोणी मधूनच सोडूनही जातं. आणि तरी सगळे जिंकलेले असतात.

थोडक्यात,
कोणी कुठुनही निघत नाही आणि तसंच कुठेही पोचत नाही.
या गोलगोल फिरण्याच्या शर्यतीत जन्माला येणारा प्रत्येक जीव कुठेतरी सामील होतो.
एखादा मधूनच, अचानक बाहेर पडतो आणि आपल्या पारलौकिक प्रवासास निघून जातो.
आणि दोन बिंदूंमधील अंतर पळताना तो स्वत:ला विजयी ठरवतो. नव्हे, तो असतोच.
कारण रोजच्यारोज त्याने, त्याच्या स्वत:च्या, अत्यंत व्यक्तीगत, फक्त त्यालाच जिचं संपूर्ण आकलन आहे अशा.. परिस्थितिवर मात करण्याचा प्रयत्‍न केलेला असतो.

कालच्या पळण्यास जास्त वेळ लागल्याचं रत्तीभरही दु:ख न होण्याचं, विजयी समजण्याचं, हेच कारण होतं.
नुकतेच झालेले मानेतील bulging disc चं निदान. त्यामुळे दुखरा उजवा खांदा आणि हात.
माझ्या नेहमीच्या दिनक्रमात कुठलाही बदल होऊ नये यासाठी pain management शिकवणारे माझे अतिशय प्रेमळ मित्र डॉ. सुरेंद्रन आणि समिरा..
साडेपाच मिनिटं काहीच जास्त नाही.

दोन वर्षांच्या पिल्लाला stroller मध्ये घेऊन पळणारी एक आई, Dubai maids services चा group........ अशा आम्ही मिळून सार्‍या अंदाजे ५००० जणी, एका स्वयंस्फूर्तीच्या आणि परिपूर्णतेच्या जाणीवेने सामाधानी होतो.

Read User's Comments0

सुधीरजी..

Posted by Alka Vibhas | Labels: Marathi, अनुभव, प्रासंगिक, मराठी, सुधीर मोघे

शनिवारी दुपारी ’आठवणीतली गाणी’चा एक आधार तुटला.
कधीही, कुठेही, काहीही अडलं की तुमच्याकडे धाव घ्यायची.. ईमेल / फोन / प्रत्यक्ष.. असा जमेल तसा संपर्क साधायचा.. तुमच्या भोज्याला हात लावायचा आणि आत्मविश्वासाने पुढे जायचे अशी एक सवयच लागली होती.

आपला शेवटचा संपर्क आणि चर्चा ८ जानेवारीची.
विषय होता, ’आठवणीतली गाणी’वर अप्रचलित शब्दांचे अर्थ देण्याची केलेली सुरुवात आणि ’साद देती हिमशिखरे’ मधिल ’ध्वजा कौपिनाची’वर माझे अडकणे. कौपिनेश्वर म्हणजे शंकर, ’कौपिनं’ या संस्कृत शब्दाचे वेगवेगळे अर्थ..
तेंव्हा तुम्ही केलेल्या ईमेलचा काही भाग जसाच्या तसा..
".... मात्र ह्या विशष्ट गाण्याच्या संदर्भात हे इतर व्याकरणसिद्ध अर्थ उपयोगी नाहीत असं मला वाटतं. वसंत कानेटकर ह्यांचं हे पद त्यांच्या मत्स्यगंधा नाटकातील आहे, हा संदर्भ तुला ठाउक आहेच. पण तो प्रसंग ध्यानी घेतला तर त्या शब्दाचा मी जो लावला आहे तो अर्थ अधिक संयुक्तिक वाटेल असं मला वाटतं. मत्स्यगंधेच्या मोहात काही काल गुरफटलेला पराशर भानावर येउन तिचा निरोप घेतो आहे आणि त्याचं ह्या प्रवासाचं मूळ उद्दिष्ट तो तिला सांगतो आहे.
’साद देती हिमशिखरे शुभ्र पर्वताची...’ पुढच्या ओळी ह्या दृष्टीने अधिक बोलक्या आहेत.
कैलासाचा कळस ध्वजा कौपिनाची.. अढळ त्या ध्रुवावरती दृष्टी यात्रिकाची.. मला नाही उरली आता ओढ प्रपंचाची ....हे रूपक ध्यानी घेतले तर देवळाचा कळस आणि त्यावरचा (संन्यस्त वृत्तीचा निदर्शक भगवा ध्वज हाच अर्थ कवीच्या मनांत असावा असं वाटतं......"

अशी अनेकवेळा तुमच्याकडे घेतलेली धाव.... आणि काही वेगळं, चांगलं घडण्यास आणि घडवणार्‍यास प्रोत्साहन देण्याच्या आपल्या वृत्तीने आपण वेळोवेळी केलेले मार्गदर्शन..
वानगी दाखल सांगायचे झाले तर..

सुरेश भट यांच्या ’रंगुनी रंगात सार्‍या’ या आपण संगीत दिलेल्या गझलेतील एक अंतरा ’भोग जे येती कपाळी ते सुखाने भोगतो.. अन्‌ कळ्या झाल्या कधीच्या सोशिल्या ज्याच्या कळा’ हा त्या गझलेच्या पुस्तकीय आवृत्तीत कसा नाही?
आणि ’कोण जाणे कोठुनी ह्या सावल्या आल्या पुढे.. मी असा की लागती ह्या सावल्यांच्याही झळा’ हे त्याच्या ऐवजी आलं की कसं?

’ते मीनकेतनाचे ग मोडिले धनु मी ! त्या चित्त-चोरट्याला का आपुले म्हणू मी ?’
’मीनकेतन’ या शब्दाची व्युत्पत्ती कशी असेल? ’मीनकेतन’ म्हणजे मदन. पण ’मीन’ म्हणजे मासा आणि ’केतन’ म्हणजे ध्वज. मग मदनाचा असा काही ध्वज असून त्यावर मासा, असं आहे का?

’मी वाजवीन मुरली वृक्षी बसून एका’ आणि ’रूपास भाळलो मी, भुललो तुझ्या गुणाला’ या दोन्ही गाण्यांना वसंत पवारांनी दिलेली एकच चाल.. का वाटलं असेल एका संगीतकाराला काही वर्षांच्या अवधीनंतर तीच चाल पुन्हा वापरावी?

’आला आला वारा’तल्या आपल्याला अभिप्रेत असलेल्या, सासरी निघालेल्या सया कोण? असं बरंच काही....

सुधीरजी..
तुम्हाला ’सर’ म्हंटलेलं आवडायचं नाही म्हणून तुमचं वय, ज्ञान, अनुभव यामुळे आपसूक येणार्‍या ’सर’ला आवर घालत ’सुधीरजी’ म्हणायला शिकले होते....

तुमच्या ’मुक्तछंद’ बंगल्याच्या वरच्या खोलीच्या दोन भिंती, तुम्ही काढलेल्या चित्रांनी नटलेल्या असायच्या. त्या खोलीतून बाहेर पडताना तिथे थबकायचे.. मनभरून ती चित्र पहायची..
मग तुम्ही सांगायचे, "तुला माहित आहे नं, यातील कुठलीही आणि कितीही चित्र तू कधीही घेऊन जाऊ शकतेस.."
आणि मी म्हणायचे, "हा वर मी राखून ठेवत आहे." असा आपला एक रिवाज होता.
पण खरं तर असं कधीही वाटलं नाही की त्या सुंदर मांडणीतल्या एका कुणाला उचलून वेगळं करावं आणि ’एकलकोंडं’ असं आपल्या घरात लावावं..
जितकी नैसर्गिक त्या चित्रांची ती जागा होती तितकंच माझं तिथे दर वेळेस थबकणंही..

’मुक्तछंद’ या आपल्या बंगल्याच्या ठिकाणी आता फ्लॅट सिस्टिम होणार हे सांगितलंत तेंव्हा मी म्हंटलेलं.. ’मुक्तछंद’ आता साचेबद्ध होणार.....
तर म्हणाला होतात, "वास्तू साचेबद्ध होतीये खरी.... आतला माणूस सदैव मुक्तच होता आणि राहील................ !!"

(हा फोटो.. ताजा-ताजा, गरमागरम, फोटोग्राफरकडून घेऊन आलोय... ’आठवणीतली गाणी’साठी... म्हणून दिला होतात)

Read User's Comments3

लडाख calling

Posted by Alka Vibhas | Labels: Kargil, Ladakh, Leh, Marathi, Travel, Trekking, अनुभव, कारगील, प्रवास, प्रासंगिक, मराठी, लडाख, लेह, स्वगत

जुले (Juley)……. लडाखी भाषेत- नमस्ते !!
La म्हणजे Pass (खिंड). Dakh म्हणजे land.
लडाख म्हणजे Land of Passes.

अर्थातच निसर्ग या संपूर्ण भागावर अधिराज्य गाजवतो. हिवाळ्यात -४० अंशांपर्यंत जाणारे तापमान आणि तब्बल २०,००० फुटांहून अधिक उंच जाणारे पहाड, वाळवंटी जमीन, loose rocks.. यामुळे हे स्वाभाविकच आहे.

पण खरा सलाम आहे तो ही सगळी आव्हानं तितक्याच निधड्या छातीने झेलीत, त्यांच्याशी सामना करणार्‍या दोन संस्थांना..
एक ’सीमा सडक संघटन’- Border Road Organisation आणि दुसरी भारतीय लष्कर.
या दुर्गम भागातील रस्ते सतत वाहते ठेवण्याची जबाबदारी त्यांच्याकडे आहे. सातत्याने होणार्‍या avalanches, दरड कोसळणे, यामुळे त्यांच्या कामात खंड तो नाहीच.

NH1 लेह - श्रीनगर महामार्ग, ही या विभागाची धमणी आहे. १९६५, १९७२ आणि १९९९ या तिन्ही युद्धांमध्ये सीमेपलिकडून, ह्याच्या काही भागावर कब्जा मिळवायचा, जेणेकरून लष्कराची रसद तोडली जाईल, असा प्रयत्‍न प्रामुख्याने केला गेला होता.
हे रस्ते बांधताना आणि त्यांना वाहतुकीस योग्य ठेवताना सैन्याचे अनेक जवान आणि BRO चे इंजिनियर्सनी देह ठेवला. त्यांच्या स्मरणार्थ रस्त्याच्याकडेने लावलेले दगड हे मैलांच्या दगडांसारखेच विखुरलेले आहेत.

कारगील शहरातील war memorial हे फक्त लष्करासाठी खुले आहे, सर्वांसाठी नाही. पण आम्ही दोघं केवळ तेवढ्यासाठी कारगीलपर्यंत गेल्याने तिथल्या station chief ने आम्हाला आत जाण्याची खास परवानगी दिली. त्यांना मनापासून धन्यवाद. त्यांनी आम्हाला डोळ्यांना सहज दिसणार्‍या, समोरासमोरील टेकड्यांवरच्या, भारत आणि पाकिस्तान.. अशा दोन्ही निरिक्षण चौक्या दाखवल्या. पूर्वी न ऐकलेली या युद्धांविषयीची माहिती सांगितली.. आणि ‘युद्धस्य कथा रम्या !’.. ¬एवढाच काय तो आपला युद्धांशी संबंध.. अशी तीव्र कळ नंतरच्या प्रवासात तिथल्या थंडीपेक्षा जास्त बोचत राहिली. तिथल्या तिरंग्यापुढे नतमस्तक होताना नेमके काय वाटले ते शब्दात सांगणे अवघड. छायाचित्रणास परवानगी नसल्याने ते करता आले नाही.

येथे एक विशेष नमूद करण्यासारखी गोष्ट म्हणजे, जिथे कॅप्टन विक्रम बात्रांचा फोटो.. त्यांची शौर्यगाथा लिहिली आहे, त्याखाली एक जापानी म्हण लिहिली आहे..
’Death is lighter than a feather, duty is heavier than a mountain.’

लेहचे war memorial मात्र सगळ्यांसाठी खुलं आहे. तिथे छायाचित्रण करता येते. इथे १९९९ मधील युद्धात सीमेपलिकडील लोकांची ताब्यात घेतलेली शस्त्रास्त्रे, war log, वैयक्तीक नोंदवही.. असं बरंच काही इथे संग्रहीत आहे.

Pangong lake-
नितळ, आदिम, प्रशांत, निळंशार, समाधीस्त..
युगानुयुगे तपश्चर्या करणार्‍या एखाद्या ध्यानमग्न ऋषीसारखं. आपल्या अंगी विनम्रता आपसूक जागवणारं..
त्याच्याकडे नुसतं बघत रहावं.. आपलं असणं त्याच्या खिजगणतीतही नसावं.. त्याच्या शांततेवर एकही तरंग उठणार नाही याची काळजी घेत, हलकेच, परत फिरावं..
समुद्रसपाटीपासून १४,२७० फुटांवरील हे एकमेव खारं पाण्याचं सरोवर. याचा ७०% भाग चीनमधे आहे.

Khardung-La-
ऑक्टोबर.. लडाख मधील हिवाळ्याची सुरुवात आणि प्रवासी मौसमाची समाप्ती. त्याचा फायदा असा की १८,३८० फुटांवरील या रस्त्यावर आत्ता बर्फ आहे. ऐन उन्हाळ्यात असतोच असं नाही. Khardung-La हे दोन हजार वर्ष जुन्या चीन ते इस्तंबूल या silk route वर येते.
Commercial aircrafts उडतात त्याच्या अर्ध्याहून अधीक उंचीवर आपण असतो आणि हसावे की रडावे हे कळत नाही.. इथेही हलदीरामची आणि लेहर कुर्कुरेची रिकामी पाकिटे पडलेली होती.

Buddhist monasteries हा येथील नागरी जीवनाचा अविभाज्य भाग आहे. अकराव्या शतकातील दोन monasteries पाहिल्या..
सुंदर कॉमेंट्रीसह चाललेली क्रिकेटची मॅच पाहिली..
आमची स्थानिक व्यवस्था पाहणारा... मनय, याच्या मुळे लडाखी वेषात चाललेलं एक लग्न पहाता आलं..
लडाखी स्त्रीया खूपच स्वयंपूर्ण आणि आत्मविश्वासू आहेत हे पाहून मनस्वी आनंद झाला..
लष्कर आणि नागरिकांमध्ये येथे असलेला मैत्रीभाव जाणवला..

लडाख सध्या हिवाळ्याच्या तयारीला लागलंय. यात लष्करही आलं. त्यात महत्वाचे म्हणजे इंधन साठा. छोट्या पाड्यांवरील घरोघरी शेणगोळे साठवणे चालू आहे आणि लष्करासाठी २५-२५ पेट्रोल टॅंकर्सचे अनेक ताफे चाललेत. २५ ऑक्टोबर नंतर लेहमध्ये स्थानिकांव्यतिरिक्त बाहेरचं फारसं कोणी नसेल.

महत्वाचे-
येथे प्रवास करताना काही काळजी घेणे आवश्यक आहे.
सगळ्यात महत्वाचे म्हणजे प्रवास सुरू करण्याच्या आधी एक दिवस Diamox ही गोळी सुरू करावी. अती उंचावरील हवेचा कमी दाब व त्यामुळे मिळणारा कमी प्राणवायू (acute mountain sickness) यासाठी हे आवश्यक आहे.
पहिल्या दिवशी trekking अजिबात करू नये. नंतर दर दिवशी थोडे-थोडे करून अंतर वाढवत जावे.

* Photos by Aashay
* All photos

Read User's Comments1

शाळा

Posted by Alka Vibhas | Labels: Featured, Marathi, School, अनुभव, प्रासंगिक, मराठी, ललित, शाळा, सहजच

कितीतरी कित्‍ते शाळेत गिरवले असतील.
कितीतरी धडे शिकवले गेले असतील.
कित्‍ते गिरवण्याने अक्षराला वळण लागलं, हे खरं.
काही धडे फक्‍त समजले.. उमजले कधीच नाहीत.
पण ती शाळा होती आणि अभ्यास हा शब्द, 'पाठांतर' या शब्दाला समांतर जात होता.
लेखी, तोंडी परीक्षा करत शाळा संपली.

म्हणजे, फक्त तसं वाटलं.
शाळेतल्या बाईंची जागा अनुभवांनी घेतली आणि शाळा चालूच राहिली.
त्यातील काही धडे आपणहून, आवड म्हणून शिकले.
काही शिकवले गेले, शिकावेच लागले.
काही मात्र कितीवेळा शिकवले गेले तरी डोक्यात शिरतच नाहीत.
जसा २९ चा पाढा.

शाळेनंतरच्या प्रवासात मला वळण लावणार्‍या,
माझी सतत ’शाळा’ घेणार्‍या माझ्या अनुभवांचे आज गुरुपौर्णिमेच्या दिवशी खास आभार.

Read User's Comments9

मराठी

Posted by Alka Vibhas | Labels: Marathi, प्रासंगिक, मराठी, ललित, वैचारीक, सहजच

जैसी हरळांमाजि रत्नकिळा ।
कि रत्नांमाजि हिरा निळा ।
तैसी भासांमाजि चोखळा । भासा मराठी ॥

जैसी पुस्पांमाजि पुस्पमोगरी ।
कि परिमळांमाजि कस्तुरी ।
तैसी भासांमाजि साजिरी । मराठिया ॥

पखयांमधे मयोरू । वृखियांमधे कल्पतरू ।
भासांमधे मानु थोरू । मराठियेसि ॥

तारांमधे बारा रासी । सप्त वारांमधे रवी-ससी ।
या दिपिचेआं भासांमधे तैसी । बोली मराठिया ॥

- फादर स्टीफन्स
( ख्रिस्तपुराण )

Read User's Comments3

रंग

Posted by Alka Vibhas | Labels: Holi, Marathi, Rang, प्रासंगिक, मराठी, रंग, ललित, वैचारीक, सहजच, स्वगत, होळी

रंग..........
स्वप्‍नांचे पहावे..
हास्याचे उधळावे..
उत्कटतेचे झेलावे..
होळीचे खेळावे..
चुकीचे पुसावे..
थोडे वेगळेही जपावे..
कधी कागदावर उतरवावे..
मनस्वितेत शोधावे..
तेजस्वितेचे पूजावे..
प्रेमरंगी भिजावे..
आत्मरंगी रंगावे..
आणि
नेत्रदानाने कुण्या एकाच्या जीवनीही आणावे .... रंग !!

Read User's Comments2

Housewife

Posted by Alka Vibhas | Labels: Marathi, अनुभव, गप्पा, प्रासंगिक, मराठी, ललित, सहजच

मध्यंतरी एका कार्यक्रमासाठी बोलावले होते. विषय होता- ’वेगळ्या वाटेने चालताना’.
’आठवणीतली गाणी’ या संकेतस्थळाच्या १० वर्षांच्या प्रवासावर बोलायचे.
खूप उत्सुक श्रोते असल्याने संकल्पना सुचणे, विस्तार, घडत गेलेले बदल, असे अनेक मुद्दे येत गेले.

सर्वसाधारणे अशी समजूत असते की back-end ला एखादा ग्रूप किंवा कमीत कमी एक ’पुरुष’ असेल.
इथे मी एकटी स्त्री असल्याने तर अधीकच कुतूहल.

स्वाभाविकच माझे पूर्वी वेगवेगळ्या महाविद्यालयांमधे गणित, संख्याशास्त्र या विषयांचे प्राध्यापक असणे.... नंतर पुण्यात असताना शिकवलेले Oracle 8i आणि त्यातच कुठेतरी असलेले ’आठवणीतली गाणी’च्या संरचनेचे मूळ.... असे बरेच काही येत गेले.

संकेतस्थळाचा सगळा डौलारा सांभाळताना, सतत बदलत्या internet technology शी कसे जुळवावे लागते अशा तांत्रिक गोष्टींपासून ते संकेतस्थळाचा जो विषय.... गाणी निवडणे.... ती मिळवणे.... त्यांची इतर माहिती गोळा करणे.... करावा लागणारा वेगवेगळ्या स्तरांवरील जनसंपर्क.... त्यावर दुबईतील वास्तव्याचा परिणाम होतो का? तेथील जीवनशैलीमुळे काय आव्हाने येतात?.... वगैरे, वगैरे.

साधारणत: दीड तासांच्या या कार्यक्रमात औपचारिक मुलाखती बरोबर अनौपचारिक गप्पा असल्याने छान मजा आली. कार्यक्रम संपल्यावर एक गृहस्थ भेटायला आले.

"छान वाटलं सगळं ऐकून.. पण बाकी काय करता आपण?"
प्रश्नाचा रोख काहीच न समजल्याने माझे नुसतेच, "म्हणजे ?"
"नाही, म्हणजे काही job करता.. की Housewife ?"
!!

Read User's Comments12

आरसा

Posted by Alka Vibhas | Labels: Aarasa, Marathi, आरसा, गप्पा, प्रासंगिक, ललित, वैचारीक, सहजच, स्वगत

आरशाचं attraction कधीच नव्हतं. लहानपणी आईकडे, घरात असायला हवा म्हणून एक आरसा लाकडी कपाटावर होता. शाळेत जाताना त्याचा उपयोग केल्याचं काही आठवत नाही. मुलांनी कसे वाढावे हे आईचे फंडे पक्के होते आणि त्यांना अनुसरून ती संस्कारांचा छिन्नी-हातोडा घेऊन आम्हां भावंडाचे व्यक्तीमत्व घडवत होती. त्यामुळे शाळेत आरसा भेटला तो फक्त भौतिक शास्‍त्रात, 'आरसा ही एक परावर्तनशील पृष्ठभाग असलेली चमकदार वस्तू असते.' या स्वरूपात.... आणि हिमगौरी आणि सात बुटके (Snow White and the Seven Dwarfs) या परीकथेत.

कॉलेजमधे असताना घरातल्या आरशाचा उपयोगही करतात याची माफक जाणीव झाली. म्हणजे घराबाहेर पडताना त्यात डोकावून जाणं, एवढंच. आरशापुढे रमण्याचे ते दिवस, खांद्यावर खादीची झोळी अडकवून, सायकलवरून फिरत आखिल भारतीय विद्यार्थी परिषदेची कामं करण्यात गेले. महाष्ट्राच्या अंतर्भागात जाऊन काही किलोमिटर्सचा रस्ता तयार करून देण्यासारखी श्रमदान शिबीरं, आसाम आंदोलनाच्या निमित्ताने ठोकलेली जाहीर सभेतली भाषणे, मोर्चे..
या सगळ्यात आरसा फक्त मनाचा आणि विचारांचा राहिला, आचरणात आला नाही.

पण आरशाची आवड किती तीव्र आणि किती लहानपणापासून असू शकते याची खरी जाणीव, भाचीने, ३ वर्षांची असताना करून दिली. नवीन फ्रॉक कसा दिसतो हे बेसीनवरच्या चिटुकल्या आरशात पाहणे तिला साफ अमान्य होते. ’कशी दिसते? 'तो' आरसा हवा....’ या तिच्या रीतसर आणि साग्रसंगीत थैमानाला शरण जात घरात पहिला पूर्ण लांबीचा आरसा आला.

पुढे 'आठवणीतल्या गाणी'चं काम सुरू केल्यावर 'आरसा' त्याच्या समानार्थी 'दर्पण', 'मुकुर' या शब्दांसह एका वेगळ्या स्वरूपात समोर आला. मराठी कवींनी, गीतकारांनी आरशाला अर्थालंकारांच्या स्वरुपात भरपूर वापरलं आहे.
उगीच हातच्या कांकणाला आरसा कशाला ?.... हेच पहा ना-
खेबूडकर म्हणतात 'स्वार्थ जणु भिंतीवरला आरसा बिलोरी, आपुलीच प्रतिमा होते आपुलीच वैरी.'
भटांना दु:ख हा सूर हरवलेले जीवन आणि त्यांच्यातला आरसा वाटला- 'दुःख माझातुझा आरसा.. जीवना तू तसा, मी असा !'
'अंदाज आरशाचा वाटे खराच होता' या इलाही जमादार यांच्या अप्रतीम गझलेत ते म्हणतात, 'रोज अत्याचार होतो आरशावरती आता.... आरशाला भावलेली माणसे गेली कुठे ?'

मध्यंतरी अगदीच अनपेक्षित अशा व्यक्तीकडून आरशाकडे पाहण्याचा एक वेगळाच दृष्टीकोन वाचनात आला.
आन्द्रे आगासी हा टेनीसपटू फार काही philosophical वगैरे बोलू शकतो, असं कधीच वाटलं नव्ह्तं. The Guardian या इंग्रजी वर्तमानपत्रात त्याने म्हंटलं आहे,

I don't spend a lot of time looking in the mirror – it takes too much energy – but when I do, I see a work in progress.
I am constantly changing and, unfortunately, I've seen my best days.....
(Read complete post)
- Andre Agassi

Read User's Comments7

अबोध काहीसे

Posted by Alka Vibhas | Labels: Featured, Marathi, अनुभव, प्रासंगिक, मराठी, ललित, सहजच, स्वगत

खिडकीच्या काचेवर टकटक.... कसं शक्य आहे? आत्ता पर्यंत असं कधीच झालं नाही आणि होणं अवघडही.... इतक्या उंचावर कोण येणार?
चक्क चिमणी.

आता भारतातून दिसेनाशी होऊ लागलेली चिऊताई.... इथे दिसते क्वचित कधी.... पण आमच्या घराच्या खिडकीच्या बाहेर प्रथमच.... आमच्या दोघींमध्ये जाड काचेची भिंत.

एवढासा जीव.... काचा उघडूच शकत नाही अशा खिडकीच्या बाहेर, तितक्याच पिटुकल्या आधाराला टेकलेला.... कृष अंगकाठी.... ही आजकालच्या फॅशनला धरून जाणीवपूर्वक की कुपोषीत? पाणी हवंय का हिला? द्यावं तरी कसं? माझं इतकं जवळ जाणं तिला घाबरवत कसं नाही? एकदा डावीकडे, एकदा उजवीकडे बघताना मधूनच चोचीने काचेवर केलेली टकटक आणि मधल्या काचेमुळे muted वाटणारी चिवचिव....

काही सांगायचंय का हिला? पण चिमण्या कुठे बोलतात? म्हणजे विचार तरी करू शकतात का? जवळ-जवळ १० मिनिटे चाललेली ही interaction संपूर्णत: निरुद्देष्य कशी असेल?
आमचं घर ३० व्या मजल्यावर, म्हणून मला काही आकाश तितकंसं जवळ नाही.... माझ्या भोवती माझ्या घराच्या भिंती.... तिचं अभाळही तितकं मोकळं नव्हतं का?
हा ’या हृदयीचे- त्या हृदयी’ असा संवाद की.... कल्पनेच्या विलासाला लागलेले चिमणीचे पंख?

Read User's Comments6

कोमेजली कवळी पानं

Posted by Alka Vibhas | Labels: Marathi, अनुभव, गप्पा, प्रासंगिक, मराठी, ललित, वैचारीक, सहजच

programming / coding चे चाललेले काही नवे प्रयोग... त्यासाठी करावी लागणारी internet वरची सखोल शोधाशोध... एकाग्रता...
अचानक गळून पडलेल्या झाडाच्या पानाच्या आवाजाने त्या वातावरणाला छेद दिला.

घरात पंचवीस एक ’हिरवी’ चिल्ली-पिल्ली वाढत आहेत. ह्या thermostat controlled 22^oc वातावरणात ही कोणी नाराजी दाखवली?
सात-साडे सात फूट ताडमाड वाढलेल्या एका झाडाचे, काहीसे नवीनच, पान खाली पडले होते. मातीची आर्द्रता, बाहेरचे तापमान अशी जुजबी पाहणी केली आणि असं होतं कधीकधी, मनात म्हणत माघारी वळले.

पण गेल्या तीन दिवसात अशी पाच पानं? माझ्या अस्वस्थतेचा कडेलोट.. त्या झाडाचे जवळ-जवळ प्रत्येक पान मागून-पुढून तपासून पाहिलं. काही अनोळखी खुणा... काही वेगळी स्पंदनं... यांचा शोध घेतला. चक्क एक छानसं भिंग घेऊन सुद्धा.

हे सर्व चालू असताना एक वेगळाच विचार मनात आला..
असे गळून पडलेल्या भावनांचे आवाज पण ऐकू आले असते तर? आणि ते ऐकू येण्यासाठी शांतता हवी की संवेदनशीलता?

Read User's Comments11

Sharing

Posted by Alka Vibhas | Labels: Friends, Friendship, Marathi, प्रासंगिक, मराठी, मैत्री, ललित, सहजच

लेक मोठा होताना त्याच्या बरोबर काय काय नाही share केलं ? त्याच्या तीन चाकी सायकलवर डबल सीट बसण्यापासून झालेल्या ह्या सुरुवातीने, त्याच्या बरोबरीने माझ्याही मोठं होण्याच्या प्रवासात अनेक थांबे घेतले.

♦ अनेक वेळा प्रयत्न करुनही १० फुटांच्यावर उडू न शकलेला आमचा पतंग...
♦ "आई... पळत ये... Tom and Jerry..." म्हणून ठोकलेली ठणठणीत आरोळी...
♦ अल्फा मराठीवरचा 'गोट्या'...
♦ swimming शिकताना ’जय बजरंग बली, तोड दे दुश्मन की नली’ म्हणत, डोळे गच्च मिटून पाण्यात    मारलेली उडी...
♦ त्याच्या मित्रांबरोबर तेवढाच आरडाओरडा करत केलेले treks...
♦ सचिनची शारजा मधली तुफानी century ...
♦ पूर्वी माझ्या kinetic समोर ’फेली, फेली" चा दंगा करून मिळवलेल्या, मग तो चालवायला    लागल्यावर त्याच्याकडून तितक्याच हक्काने वसूल केलेल्या, दुचाकीवरील गावभर आणि निष्कारण    फेऱ्या...
♦ सकाळी किती वाजता उठवायचे यासाठी रोज रात्री त्याच्या खोलीच्या दारावर लिहून ठेवलेला C++    मधला एखादा किचकट program, ज्याचे output मी शोधून काढून त्या वेळेस त्याला उठवणे...
♦ त्याच्या पहिल्या SLR कॅमेराने केलेल्या प्रयोगांसाठी चादरी बांधून केलेले reflectors...
♦ टी. व्ही वर पाहून केलेले cooking चे अचाट प्रयोग...
♦ होळीचे रंग... Sherlock Holmes... पु. ल... James Bond........ असं बरंच काही.

अजूनही दोन गोष्टी त्या दिवसांशी नाळ जोडून ठेवतात. एक ’चिंटू’. आडव्या पट्ट्यांचा टी शर्ट घातलेल्या किंचित आगाऊ चिंटूला ’सकाळ’ पेपर उघडून भेटल्यावर पूर्वी दिवसाची सुरुवात होई. आता दिवसाचं पहिलं email हे लेकाकडून आलेलं, Today's Chintoo चं असतं.

आणि दुसरं म्हणजे jigsaw puzzles. सुरुवात फक्त ५० तुकड्यांपासून झाली. आता असतात ती ३००० तुकड्यांची puzzles, 3-D jigsaw puzzles, ज्यातून तयार केलेल्या आयफेल टॉवर सारख्या इमारती...

आता नातं आई-लेकापेक्षा मित्रांसारखं आधिक झालं आहे.
जगभरातून शोधून शोधून जमवलेली ही puzzles सोडवताना, ’शेजारी’ सिनेमातील कोसळणाऱ्या धरणाच्या भिंतीवर बसून पट खेळणाऱ्या दोन मित्रांची, भान विसरवणारी उत्कटता असते.

Read User's Comments12

Husbands

Posted by Alka Vibhas | Labels: Featured, Marathi, अनुभव, गप्पा, प्रासंगिक, मराठी, ललित, सहजच

Parking lot full. अत्यंत सवकाश गाडी चालवत शोध घेणे चालू होते. तेवढ्यात अगदी अनपेक्षीत, एका गाडीने बाहेर निघण्यासाठी reverse घेतला आणि गाडीला गाडी टेकली... दोन्ही गाड्या खूपच slow असल्याने जे घडलं त्याला accident म्हणणं अवघड होतं. भारतात अशा वेळेस, दोन-चार अपशब्दांची देवाण-घेवाण होऊन दोघेही मार्गस्थ झाले असते.

ह्या देशातील नियमांप्रमाने पोलीस रिपोर्ट घेणे आवश्यक होते. आता चांगला अर्धा-पाऊण तास वाया जाणार तर... गाड्या as-it-is स्थितीत ठेवून दुसऱ्या गाडीतील जो कोणी असेल, तो driver खाली उतरेल आणि पोलीसांना फोन करेल, अशी वाट पहायला लागले. म्हणजे इथे तशा police instructions आहेत. कितीही मोठी ठोकाठोकी असली तरी, involved महिलेने गाडीतून खाली उतरायचे नाही. पण दुसऱ्या गाडीतून सुद्धा कोणी उतरेना. अच्छा, म्हणजे हा आम्हां दोन बायकांचा पराक्रम होता तर.

पोलीसांना फोन केला का, हे विचारायला दुसऱ्या गाडीपाशी गेले. ती जरा अस्वस्थ वाटली. कदाचित नवशिकी असावी. तिची गाडी reverse घेताना धडकली म्हणजे तिला papers मिळतील म्हणून घाबरली असावी. म्हंटलं, "Its OK. Don't worry."

चेहऱ्यावरचा गॉगल खाली करत म्हणाली, "पता नहीं अब घर जा के क्या क्या होगा । बडी मुश्कील से इतने सालों बाद driving सिखी हूँ । आप शायद समझ सकोगी । वैसे इंडिया के हो या पाकिस्तान के, husbands तो 'husbands' हि होते हैं !!

नेमके कसे react करावे हे न कळल्याने मी चेहऱ्यावर गॉगल चढवला आणि पोलिसांना फोन लावला.

Read User's Comments3

किती तरी दिवसात

Posted by Alka Vibhas | Labels: Featured, Marathi, अनुभव, कविता, गप्पा, प्रासंगिक, मराठी, ललित, सहजच

"आजकाल कसं झालंय माहिती आहे का... जिस गली में internet ना हो बालमा, उस गली से हमें तो गुजरना नहीं ।"
असं ऐटीत कुणाला तरी म्हंटलं खरं...

पण बदलती जीवनशैली कशी अंगात भिनली आहे, तिच्या चक्रात नकळत कसे गुरफटलो आहोत, याची खाडकन जाणीव झाली.

शाळेत शिकलेली मर्ढेकरांची कविता, तेव्हा जेवढी समजली नाही त्याच्या कैक पटीने आज समजली.

किती तरी दिवसात नाही चांदण्यात गेलो;
किती तरी दिवसात नाही नदीत डुंबलो

खुल्या चांदण्याची ओढ आहे माझी जुनीच;
आणि वाहत्या पाण्याची शीळ ओळखीची तीच

केव्हा तरी चांदण्यात पुन्हा जाईन निर्भय;
गावाकाठच्या नदीत होईन मी जलमय

आज अंतरात भीती खुल्या चांदण्याची थोडी
आणि नदीचा प्रवाह अंगावर काटा काढी

बरा म्हणून हा इथे, दिवा पारवा पाऱ्याचा;
बरी तोतऱ्या नळाची शिरी धार, मुखी ऋचा !

- बा. सी. मर्ढेकर

Read User's Comments9

Sorted (3)

Posted by Alka Vibhas | Labels: Marathi, गप्पा, प्रासंगिक, मराठी, ललित, सहजच

५-६ महिन्यांपूर्वी गॉगलसाठी एक नवीन case आणली. आधीची खूपच bulky असल्याने पर्समधील बरीच जागा ती घ्यायची. त्यामुळे पर्स मधून काही काढणे, या साध्या गोष्टीसाठी अंदाजपंचे शोधाशोध करण्यात खूपच वेळ जायचा. ही नवीन case छान छोटीशी असल्याने ते frustration वाचणार होते.

पण मग एक नवीनच त्रास सुरू झाला. त्या नवीन case मध्ये गॉगल चटकन बसायचा नाही. तो बसवण्यासाठी त्याच्या बाजू अनेक वेळा उघडणे, त्या वेगवेगळ्या प्रकारे fold करणे, गॉगलचा angle बदलून पहाणे, कधी उलटा तर कधी सुलटा ठेवणे, असं बरंच काही- सगळे permutations and combinations- तेही बहुतेक वेळा कुठुन तरी कुठेतरी जाण्याच्या घाईत किंवा कोणाशी बोलताबोलता. नवीन वैताग.

आज शेवटी शांतपणे गॉगल आणि case, दोन्ही घेऊन बसले. तो नेमका कसा घडी करून कु्ठल्या angle ने ठेवायला हवा, याची एक निश्चित पद्धत ठरवली. हे करायला जस्तीत जास्त एक मिनिट लागलं असेल. sorted !!

किती किरकोळ गोष्टीवर वैतागण्यात केवढा वेळ गेला. हे जर आधीच केलं असतं तर?

Related posts : Sorted ?, Sorted (2)

Read User's Comments6

Integrity

Posted by Alka Vibhas | Labels: Marathi, अनुभव, प्रासंगिक, मराठी, ललित, सहजच

ह्या प्रसंगाने खरोखरीच खूप अस्वस्थ केलं आहे.

तब्बल ४ वर्षांनी Make-A-Wish Foundation मधून फोन आला. जुन्या-नव्या स्वयंसेवकांचे छोटेसे संम्मेलन आयोजीत केलं होतं. साधरणत: १३ वर्षांपूर्वी MAWF ची दुबई शाखा लॉरी डिल्लनच्या पुढाकाराने आणि समरीन मलिकच्या साथीने सुरू झाली. पहिल्या काही दिवसातच मी त्यांना सामील झाले. आम्हां तिघींची एक टीम होती जी इथल्या बदलत्या, प्रवाही जनसंख्येमुळे फुटली. लॉरी कॅनडाला परत गेली, समरीनने पाकिस्तान मार्गे अमेरिकेचा रस्ता धरला. मीही नंतर ह्या संस्थेपासून विलग होत गेले.

मोजकीच मंडळी बोलावलेली. इतक्या वर्षांनी गेल्यामुळे ओळखीचे कोणीच नव्हते. नाही म्हणायला भारतीय वंशाचे एक-दोन चेहरे दिसले. जमलेले सगळे वेगवेगळ्या देशांचे असल्याने अशा वेळेस गप्पांचे विषय हा एक वेगळाच ’विषय’ असतो. आधीच ओळख नाही त्यात देश, संस्कृती, सगळंच भिन्न. टी.व्ही. वरच्या कार्यक्रमांवर गप्पा चालू असताना एक युरोपीयन महिला म्हणाली की अलीकडे तिला तिच्या टी.व्ही. वर दोन हिंदी सिनेमांचे चॅनल्स्‌ दिसतात. तिला हिंदी अजिबात कळत नाही पण चॅनल सर्फींग करताना दिसलं. हे ऐकता क्षणी तिथल्या दुसऱ्या भारतीय महिलेने तिला विचारले, “त्या चित्रपटांतील गाणी पाहिली ?”
"Yeah, interesting."

Profiling करणे हे चूकच. व्यक्तीचा काहीही अनुभव नसताना केवळ वंश, देश, त्वचेचा रंग, धर्म, जात अशा अनेक गोष्टींवरून तिच्याबद्दल साचेबद्ध मत तयार करणे योग्य वाटत नाही. तरीही काही विशेषता असतातच. वरील संभाणातील भारतीय महिलेचा लागलेला किंचित चढा स्वर, बोलताना केलेले हातवारे आणि तिला मिळालेल्या उत्तरातील subtle English sarcasm ने सगळ्यांचेच लक्ष वेधून घेतले.

उत्तरातल्या ‘interesting’ या शब्दातला खोचकपणा संपूर्णत: दुर्लक्षित झाल्याने आणि स्वत:ला मिळालेल्या लक्षाने त्या बाईंना चांगलाच चेव आला. “Yeah, they are. Did you see the two flowers or two birds? That’s how love is shown in Hindi movies. They are suggestive ONLY in movies. And this is the country that produces so many children every year. One billion plus population.. hmm... Do you believe India is the country where certain subjects are not discussed public? Yet the whole world knows what they do in private ……… In some states they even force the woman to marry her late husband's younger brother ..... "

उपस्थितीत सगळे आवाक. बाई थांबायचं नावच घेइनात. मी मधे काही बोलण्याचा प्रयत्‍न केला. पण बाईंनी असा काही आवाज लावला होता की आम्ही दोघी अमर्त्य सेनच्या The Argumentative Indian ची उदाहरणं झालो असतो. म्हणून मी माघार घेतली खरी, पण ....... चुकलं का ?

एका टोकाच्या अस्वस्थतेने घेरलं आहे. काय हे ? ही कुठली.. कशाची तीव्र इच्छा, जी इतकं बोलायला लावते? नेमका उद्देश तरी काय होता? लक्ष वेधून घेण्याचा आटापिटा म्हणावं तर बाई अती समृद्ध घरातल्या वाटल्या. देशाभिमान नाही म्हंटलं तर, कितीही वर्ष दुबईत राहिलं तरी रहायचं ते भारतीय पासपोर्टवरच.

माझ्या पुरतं एवढंच सांगता येईल, ज्या क्षणी मी भारताबाहेर जाण्यासाठी immigration clear करते त्या क्षणापासून, चालता-बोलता, बसता-उठता, विमानात-विमानतळांवर, दुकानात-रसत्यांवर, ज्या देशात असेन तिथे.... मी माझ्या देशाचे प्रतिनिधित्व करते, भारतीयांबद्दल इतरांच्या मनात तयार होणाऱ्या प्रतिमा-प्रक्रियेचा मी एक भाग आहे, हे भान विसरताच येत नाही.

Make-A-Wish Foundation ही 'terminally ill' लहान मुलांची, जवळ-जवळ शेवटची, एक इच्छा पूर्ण करणारी संस्था आहे. साधारणत: इथे भेटलेल्या एकेका मुलांबरोबर घालवलेला वेळ हा अस्वस्थ करून जाणारा अनुभव असायचा. पण ते सांभाळायला शिकले होते.
ह्या बाईंच्या बोलण्याने कदाचित त्यापेक्षाही जास्त अस्वस्थ केलं आहे.

Read User's Comments17

पोलीस म्हणतो... चेपेन ?

Posted by Alka Vibhas | Labels: Marathi, अनुभव, प्रासंगिक, मराठी, ललित, सहजच

घटना पुण्यातली आहे. तशी तिथे नित्य नेमाने घडते, पण माझ्या आणि निमाच्या बाबतीत प्रथमच घडलेली. निमाच्या स्कूटरवरून जाताना- we jumped a red light !

गप्पांच्या ओघात सिग्नल चालू आहे याकडे लक्षच गेले नाही. अनेक शिट्ट्या एका क्षणात वाजल्या आणि काय झाले ते समजले. चार-पाच traffic police वेगवेगळ्या वाहनांच्या दिशांनी गेले. आमच्या समोर आलेल्या lady traffic police ला आमचं आपसूकच sorry, sorry म्हंटलं गेलं. पुढे जाऊन आम्ही असंही सांगितलं, "चुकलंच आमचं. सिग्नलकडे आम्ही लक्ष द्यायला हवं होतं."

खूपच आविर्भावाने आलेल्या त्या पोलीस बाईंच्या चेहऱ्यावरचे भाव एकदम बदलले. डोळ्यांत किंचित पाणी आणि आवाज हळवा झाल्यारखा वाटला. आमच्या दंडाची पावती फाडताना त्या म्हणाल्या, "आम्हाला sorry किंवा चुकलं असं कुणीच म्हणत नाही हो."

बाजूला पाहिलं तर इतर काही पोलीस सिग्नल तोडून पळून जाणाऱ्या गाड्यांच्या मागे अक्षरश: धावत होते. काहींची तर हातात आलेली गाडी वेडी-वाकडी करून, वेग वाढवून पळून जाणाऱ्या वाहकांच्या प्रयत्नांमुळे चक्क फरफट होत होती.

Read User's Comments10

Coffee Break

with alka

About Me

भेट क्रमांक

Blog Archive

विशेष

आरसा

आठवणीतली गाणी

Copyright

Labels

मराठी ब्लॉगर्स

Kilimanjaro Summit

Territorial war

कान तुटका

’पेट’ स्‍नो

The caucus race

सुधीरजी..

लडाख calling

शाळा

मराठी

रंग

Housewife

आरसा

अबोध काहीसे

कोमेजली कवळी पानं

Sharing

Husbands

किती तरी दिवसात

Sorted (3)

Integrity

पोलीस म्हणतो... चेपेन ?